مجموعه فن سراتو سایپا

1- عبور از یک مسیر طولانی با سطح مقطع کم
2- برخورد هوای محیط با آب در تمام مدت عبور از رادیاتور سراتو

فن رادیاتور سراتو سایپایی که به سیستم ECU خودرو وصل است که به آن دستور می دهد تا در درجه حرارت معین روشن شده و شروع به خنک کردن کند.در حقیقت این پروانه نقش یک خنک کننده را به عهده دارد. همیشه باید مراقب درجه حرارت موتور و همچنین آب موجود در رادیاتور بود چرا که در صورت بالا رفتن حرارت خودرو ابتدا سراغ فن ها رفته و کارکرد آنها را بررسی کنید اگر فن ها خاموش بودند دکمه کولر را بزنید تا دور تند فن ها وارد مدار شوند. اگر باز هم فن ها عمل نکردند مقداری آب روی پره های رادیاتور بریزید و پس از اینکه دما به حالت نرمال برگشت موتور را خاموش کنید و مشکل عدم کارکرد فن ها را برطرف کنید.

گرمای موتور نیز به آب داده شده و آب گرم باید در نقطه گرمایش گرفته شود تا بتواند موتور خودرو را خنک کند. آب پس از چرخیدن به دور موتور وارد رادیاتور آب سراتو شده و آنجا خنک می‌شود اما آب در رادیاتور سراتو در طی دو فرایند خنک می‌شود.

۱- عبور از یک مسیر طولانی با سطح مقطع کم

۲- برخورد هوای محیط با آب در تمام مدت عبور از رادیاتور.

اما چگونه می‌توان هوای محیط را در رادیاتور سراتو عبور داد؟ برای این کار از یک پروانه استفاده شده که نقش آن به جریان انداختن هوا و عبور آن از رادیاتور است. در حقیقت این پروانه نقش یک دمنده را به عهده دارد، اما این پروانه چگونه می‌چرخد؟ آیا باید همیشه در حال چرخش باشد؟
در خودروهای نسل گذشته نیرو این پروانه از موتور خودرو گرفته می‌شد و همیشه در حال چرخش بود. به این صورت که پروانه توسط یک پولی و تسمه از میل‌لنگ نیرو گرفته و با دور موتور، دور پروانه نیز تغییر می‌کرد اما این روش مشکلاتی  را به دنبال دارد. مهم‌ترین آنها گرفتن نیرو از میل‌لنگ است . عیب دیگر آن استهلاک بالای این روش است. چون این سیستم مکانیکی است، می‌تواند در بسیاری از مواقع، مثلا در شرایط آب و هوای نامطلوب دچار هرزگردی و تلف‌کردن نیرو شود و  از کار بیافتد.

همچنین به علت کار دائم پروانه سراتو، سروصدای زیادی تولید می‌کرد که باعث عدم بی‌صدایی خودرو می‌شد. پس از مدتی کمپانی‌های خودروسازی به این نتیجه رسیدند که این سیستم مقرون به صرفه نیست و سیستم الکتریکی را جایگزین آن کردند. در سیستم الکتریکی نیروی لازم جهت چرخش پروانه از باتری گرفته می‌شود.
این سیستم به این صورت است که نیروی  یک موتور الکتریکی به پروانه منتقل و نیروی برق باتری به موتور وصل می‌شود. موتور سر پروانه را به چرخش درمی‌آورد، اما این سیستم برخلاف نوع قبلی همیشه کار نمی‌کند و فقط زمانی که دمای آب بالا می‌رود روشن می‌شود و شروع به چرخش می‌کند. در خودروهای کاربراتوری که از  یک فشنگی  استفاده شده و با گرمای آب در رابطه مستقیم است وقتی گرمای آب بالا برود، فشنگی عمل می‌کند و باعث وصل‌شدن جریان برق به موتور الکتریکی یا همان فن می‌شود.
اما در خودروهای انژکتوری کار فشنگی را سنسور دمای آب انجام می‌دهد. این حسگر به ECU دمای بالای آب را منتقل می‌کند. ECU نیز دستور روشن‌شدن فن را می‌دهد. در خودروهای کاربراتوری اگر فشنگی خراب شود یا جریان برق در بین راه قطع شود، فن به طور دائم کار می‌کند تا موقعی که عیب برطرف شود.

وظیفه فن سراتو یا پروانه سراتو در سیستم خنک‌کاری خودرو چیست؟

برای درک بهتر عملکرد فن و وظیفه ‌آن در سیستم خنک‌کاری بهتر است ابتدا خلاصه‌ای از روند عملکرد کل سیستم را بررسی کنیم. مهمترین وظیفه سیستم خنک‌کاری خودرو، تامین دمای بهینه و مناسب برای کار موتور است. اجزای این سیستم به دو دسته تقسیم می‌شوند.

– مکانیکی: واتر پمپ سراتو- ترموستات سراتو- شلنگ‌ها- کانال‌های مدار آب- رادیاتور کولر سراتو و درب آن

– الکتریکی: فن یا پروانه، موتور فن سراتو، رله فن و ECU یا یونیت فن

معمولا بخشی از دمای ایجاد شده در موتور توسط اگزوز خارج می‌شود. اما بخش دیگر در بدنه موتور باقی مانده و باعث گرم شدن بلوک سیلندر، سرسیلندر و دیگر اجزای موتور می‌شود. این گرما توسط سیستم خنک کننده کاهش می‌یابد. به این ترتیب که واتر پمپ آب رادیاتور را به مجاری و کانال‌های مدار آب اطراف بلوک سیلندر هدایت می‌کند. آب با جریان در این مسیرها دمای بلوک و اجزای مختلف موتور مانند سوپاپ‌ها و مانیولد‌ها را کاهش داده و به سمت رادیاتور باز می‌گردد. دمای آب در رادیاتور مجدد پایین آمده و بار دیگر مسیر خود را به سمت موتور در پیش می‌گیرد. اما دمای آب در رادیاتور از طریق عبور از یک مسیر طولانی با سطح مقطع کم و مجاورت با هوای خنک محیط در تمام مدت عبور از رادیاتور کاهش می‌یابد. فن یا پروانه ماشین به عنوان دمنده نقش تامین‌کننده این هوای محیطی را بر عهده دارند. به این ترتیب باید گفت که با وجود اهمیت رادیاتور در عملکرد سیستم خنک‌کاری، این قطعه بدون فن کارایی خود را از دست خواهد داد و نمی‌تواند وظیفه‌اش را به خوبی و کامل انجام دهد.